نجف آبادما بزرگترین رسانه اطلاع رسانی باغ شهر صفوی
محمود محمود نماینده مردم نجف آباد در دوره پانزدهم مجلس شورای ملی
شادروان، محمود محمود در سال ۱۲۶۱ شمسی در تبریز متولد شد، پس از تحصیلات مقدماتی در آن شهر به تهران عزیمت کرد. او در یکی از مدارس تهران تحصیلات خود را به اتمام رسانید و پس از فراغت در آنجا مقیم گردید.
مهدی بامداد در کتاب (رجال ایران در قرون ۱۳ و ۱۴ هجری) می نویسد: “محمود محمود فرزند محمد تقی پیش از کودتای اسفند ۱۲۹۹ خورشیدی معروف به پهلوی بود و پس از آن محمود را برای نام خانوادگی خود برگزید. من (بامداد) با شادروان محمود خیلی محشور و معاشر بودم و سال ها از دوستان صمیمی و بسیار نزدیک من بود.
محمود مردی بود خیلی راست و درست صمیمی، باوفا، وطن خواه به معنی حقیقی محقق و متتبع با استغنای طبع و با عزت نفس قانع و وارسته و در اواخر عمر گوشه گیر و کمتر با اشخاص معاشرت داشت و تا چشم داشت و نابینا نشده بود تمام اوقات خویش را به مطالعه کتب می گذراند و کمتر وقت خود را به بیهوده تلف می کرد و به طور کلی و خلاصه با مردمان این دوره به جهات عدیده خیلی فرق و تفاوت داشت.
محمود محمود از ملیون و از آزادی خواهان پر حرارت و فعال معاصر ایران بود خدماتی در این راه از روی ایمان و عقیده انجام می داد. خدمات او را می توان به شرح زیر ذکر کرد:
الف: دوره خدمات اداریش را تماما در وزارت پست و تلگراف گذرانده و از کارمندان عالی مقام آن وزارتخانه بود.
ب: مدتی از دوران خدمت خود را استاندار تهران بود. (در زمان احمد شاه قاجار)
ج: در دوره پانزدهم از طرف مردم نجف آباد به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب گردید. مهمتر از مقامات و مسئولیت های رسمی، خدمات فرهنگی اوست که با نام مستعار (رسول نخشبی) منتشر شده است و به قرار زیر می باشد:
۱- آثار تربیتی در سه جلد:
جلد اول: تربیت اطفال در خانواده
جلد دوم: تربیت اطفال در مدارس
جلد سوم: تربیت ایرانی برای جامعه ایران
– سلسله مقالاتی تحت عنوان “قربانی های هند ” در روزنامه ستاره.
– ترجمه کتاب جنگ نفت: تالیف آنتون موهر، استاد دانشگاه اسلو.
– ترجمه کتاب شهریار، تالیف: ماکیاول
– تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در قرن نوزدهم:
اثر فوق در ۸ جلد چاپ و منتشر شده است. میرزا محمود خان در یادداشتی بر این کتاب فعالیت های علمی خود را چنین شرح می دهد: از سال هزار و سیصد شمسی با این خیال افتادم که تاریخ روابط سیاسی دولت انگلیس را با ایران بنویسم چه مدت ها بود به کتب نویسندگان انگلیسی آشنا شده بودم و آنها را مطالعه می کردم و مطالب آنها را در باب ایران یادداشت می کردم تا در موقع نوشتن تاریخ سیاسی از آنها استفاده کنم… البته در آن اوقات آنها را در نشریات انتشار می دادم. موضوع مقالات راجع به سیاست دولت انگلیس در ایران و آسیا و آفریقا بود.
در روزنامه شفق سرخ مقالات مفصلی راجع به سیاست دولت انگلیس در ایران مصر و هندوستان و در روزنامه پیکان مقالاتی تحت عنوان (قربانی های هند) انتشار دادم مطالب تمام نشد ولی روزنامه برای همیشه تعطیل شد. (قربانی های هند) در طرز سیاست دولت انگلیس بود که برای حفظ هندوستان عده ای از ملل را در این راه قربانی کرده بودند.
از سال ۱۳۰۷ شمسی برای تالیف تاریخ روابط سیاسی پس از تنظیم یادداشت های مورد اشاره مشغول نوشتن شدم. وقایع از نیمه دوم قرن سیزدهم میلادی مطابق اواخر قرن هفتم هجری است در آن ایام ایران تحت لوای امرای مغول بود و ارغون شاه، نواده هلاكو در آن حکومت می کرد و ادوارد اول نیز پادشاه انگلستان بود. شروع معاهده سال ۱۹۰۷ روس و انگلیس و اثرات آن معاهده در ایران و اروپا و وقایع ایران به جنگ بین المللی اول ختم می شود که در ۸ جلد بالغ بر سه هزار و دویست صفحه در دسترس گذاشته شده است.
یادداشت های زیادی راجع به نواحی مختلف ایران از کتب زیادی که از نویسندگان خارجی خصوصا انگلیسی ها نوشته اند و دخالت های دولت انگلیس را در مدت یک قرن و نیم اخیر در نقاط مختلف از روی اسناد و مدارک تهیه شده است که اگر مجال و فرصت باشد در یک جلد به چاپ خواهد رسید. اینک نوبت من است که آنچه در مدت سی سال تهیه نموده ام به طبع رسانیده و در دسترس هموطنان خود بگذارم. در این عمل هیچ قصد و نیتی ندارم جز اینکه ملت ایران بداند در این مدت (یکصد و پنجاه سال) چه بر آنها گذشته است. از خداوند متعال توفیق می خواهیم این خدمت را به انجام برسانم.
همان گونه که نقل شد محمود محمود پس از کودتای ۱۲۹۹سید ضیاء الدین طباطبایی و رضا خان میر پنج مجبور گردید که فامیل محمود را به جای پهلوی برای خود انتخاب نماید. حسین مکی در تاریخ بیست ساله خود می نویسد:
پهلوی نام خانوادگی دانشمند معروف میرزا محمود خان مولف دوره کتب تاریخ سیاسی ایران بود و در موقع گرفتن شناسنامه منحصر و مقدم بود ولی بعدا که سردار سپه (رضا خان) به مقام رسید خواست برای خود نام خانوادگی انتخاب نماید نزدیکان و دوستانش به او نام پهلوی را پیشنهاد نمودند. هنگامی که به اداره ثبت احوال مراجعه نمود معلوم شد که نام خانوادگی متعلق به میرزا محمود خان است لذا او را مجبور نمودند که از نام خانوادگی پهلوی صرف نظر و نام دیگری را انتخاب نماید، میرزا محمود خان مجبور شد محمود را انتخاب نماید و نام و فامیل او به محمود محمود تبدیل گردید.
همین مورخ در جای دیگری می نویسد: پهلوی قبلا اسم خانواده (میرزا محمود خان) عضو وزارت پست و تلگراف که از فضلا و آزادی خواهان معروف است بود و نیز عنوان تلگرافی بانک شاهنشاهی (پهلوی) بود. از فرزند مرحوم محمود محمود نقل شده: عوامل رضا خان از پدرم خواستند که فامیل پهلوی خود را کنار بگذارد و فامیل دیگری انتخاب نماید. زیرا مقرر شده که این فامیل برای سردار سپه (رضا شاه) انتخاب گردد اما ایشان نپذیرفتند، لذا تهدید و فشار ایشان را مجبور به حذف آن کرد. ایشان نیز از پذیرش فامیل دیگری امتناع ورزیدند و تکرار اسم خود را مبنای فامیلی خود قرار دادند.
محمود محمود در دوره پانزدهم مجلس شورای ملی با تشویق جمعی از دوستان نامزد نمایندگی مجلس شد و با کسب اکثریت آراء از تاریخ ۱۳۲۶/۴/۲۵ تا ۱۳۲۸/۵/۶ نماینده مردم نجف آباد بود. او که در زمان نمایندگی بیش از ۶۵ سال داشت از شخصیت های منحصر به فرد در بین نمایندگی آن دوره بود که سابقه مبارزاتی در دوران مشروطیت، تجربیات چندین ساله سیاسی اجتماعی مسئولیت در وزارتخانه ها اطلاعات وسیع علمی و تاریخی، او را یک رجل ملی خدمتگزار به کشور و مورد احترام همگان قرار داده بود.
سر انجام محمود در روز جمعه ۲۸ آبان ماه ۱۳۴۴ در سن ۸۴ سالگی در حالی که نابینا شده بود بدرود حیات گفت و در ابن بابویه (شهرری) در کنار قبر میرزاده عشقی به خاک سپره شد. کتابخانه شخصی ایشان که حاوی کتاب های با ارزش خطی و غیره بود بنا بر وصیتشان به کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران اهداء گردید. یاد و نام این دانشمند و محقق گرانمایه گرامی باد.
منبع: کتاب مقدمه ای بر تاریخ و فرهنگ مردم نجف آباد، مولف: فضل الله خلیلی
برای مشاهده سایر مطالب مربوط به شهرستان نجف آباد به لینک زیر مراجعه کنید:
